Öncelikle baştan uyarmak istiyorum. Bu yazı pekala sizin için faydalı birçok bilgi içereceği gibi ‘ yapmayın ‘ dediğim çoğu şeyi yaptığınız için size faydasız da gelebilir. Piyano çalmak için bir metot yok, herkes kendi metodunu ve kendi yöntemlerini uygulayarak piyano çalabilir. Bu yazı sadece yeni başlayanlar için kendi önerilerimden oluşmaktadır. Zaman kaybetmeden hemen sizin için derlediğim 5 öneriye geçelim.
1-) Piyanoda Duruş Pozisyonları:
Herkesin bildiği gibi çoğu piyano öğrencisi dik durmak yerine sırtını bükerek oturuyor piyanoda. Bu duruş ileride çok büyük sırt ağrılarına yol açabileceği gibi omuriliğin kalıcı şekilde duruşunun değişmesine de yol açabilir. Bu yüzden dik oturmayı unutmayalım piyano başında. Ayrıca ellerin pozisyonu da bir o kadar etkili. Çoğu sitede ‘ elinizin içinde elma var gibi tutun elinizi ‘ diye cümleler duymuşsunuzdur. Bu bana göre tamamen yanlış ve sağlıksız. Piyanoda eli çevik kullanmak ve hızlandırmak çok önemlidir ve bunu elimizi sabitleştirerek ya da bir kalıba sokarak yapmamız çok ağrılı ve zor olacaktır. Elinizin en rahat ettiği pozisyon sizin için en doğru pozisyondur. Ayrıca ayaklara gelirsek, kullanmasanız bile pedalların yakınında tutun. Bacaklarınızı açıp yayılmayın. Duruşunuz dik, ayaklar pedallarda ve eller rahat şekilde olsun. Ayrıca bir eseri çalarken de eğer ilgili portrede sus varsa elinizi piyanodan uzaklaştırıp sağa sola götürmeyin. Eliniz piyanoda bir sonraki hamlesini bekliyor vaziyette olsun. Tabi eğer sonradan bir eliniz diğer elinizin oradaki tuşlara basacaksa bu durumda diğer elinizi kaldırmak zorundasınız fakat başlangıç aşamalarında bunların olacağını sanmıyorum. İleride Beethoven Sonatları çalarken karşılaşmanız olası. Örnek vermek gerekirse ( L.v.Beethoven – Do Minör, Piyano Sonatı No.8 ( Patetik ) )
2-) Kullanılan Metotlar:
Çoğu piyano öğrencisi Hanon, Czerny, Beyer gibi metotlarla başlıyor piyano eğitimine. Bu metotlar sizin gelişiminizi pekala iyi etkileyebilir fakat kendi deneyimlerime göre Hanon metotunun hiçbir faydası yok ileriki aşamalarda. Bu yüzden biraz zaman kaybı gibi duruyor. Ayrıca Czerny metotlarını çalmak için de tüm etütleri çalmanıza gerek yok. Czerny etütleri çokludur yani bir settte 100 – 110 etüt bulunabilir. 100 etütten yaklaşık 40 tanesi kendisine özgüdür bu yüzden iyi bir piyanistseniz ya da bir öğretmen ile çalışıyorsanız ya metotu iyi inceleyin ya da öğretmeninizden sizin için çok çok benzeyen etütleri ayırmasını isteyin. Bu durum zaman kaybını önleyecektir. Şimdi size önerdiğim bazı başlangıç seviyesi metotlara geçelim.
1-) C.Czerny – Op.849 Etütleri
2-) F.Burgmüller – Op.100 Etütleri
3-) Duvernoy – Op.176 Etütleri
4-) H.Herz – 24 Kolay Etüt
5-) A.Gedike – Piyano İçin 30 Kolay Etüt
Ayrıca Hanon yerine Herz’in Skala kitabını çalışmanız sizin için 1100 kat faydalı olacaktır.
3-) Eser Çalma İsteği:
Biliyorum, piyanonun en başındayken hemen eser çalmak istiyorsunuz ve teknik çalışmalar size çok sıkıcı geliyor. Bu durumu herkes yaşammıştır fakat sizin piyanonun en başındayken Chopin, Mozart çalmaya çalışmanız temeli olmayan binaya kat çıkmaya çalışmaya benziyor. Kısaca çok zorlama ve sağlıksız olacaktır. Bu yüzden size tavsiyem kendinize bir program belirlemeniz. Bu program şöyle olabilir: ( 1 Etüt / 1 Bach / 1 Sonat ya da Sonatin / 1 Serbest Parça ‘ Seviyenize uygun ‘ )
Bu şekilde giderseniz hem sıkıcılık oranını azaltırsınız ( Serbest eser olduğu için ) hem de teknik çalışmalarınızı da yaparsınız. Tabi bu programa gam, arpe akor, armoni çalışmak dahil değil, onları zaten kendiniz yapmak zorundasınız.
4-) Üretmek Üretmek ve Üretmek!
Size bir başka tavsiyem tabi ki sürekli üretmek üzerine olacak. Kendi bestelerinizi yazmayı deneyin. Bununota kağıdına da yazmayı deneyin sonradan bir uzmana dinlettirin ve okutun. Bu, sizin hem yazma hem armonik hem teorik hem de bestecilik yönünüzü geliştirecektir. Bu şekilde yaparak piyanoda bir şeyler ürettiğiniz için de motive olacaksınızdır. Nota yazmak günümüzde bir hayli kolay. Elle yazmak korkunç uzun sürdüğü için size MuseScore 3 programını öneriyorum. Hatta MIDI aracılığıyla fareye bile gerek kalmadan piyanoda yaptıklarınızı programa aktarabilirsiniz. Beste yapmanın tabi ki belli başlı kuralları ve taktikleri olsa da yazımız bunu kapsamıyor. Yine de size ilgiizi çekebilecek 3 ipucu vereyim. ( Sekvenslerden kaçının ‘ Aşırı Tekrarlamalar ‘ / Parçanın uzunluğu kafanızı karıştırmasın, illa uzun eserler vermek zorunda değilsiniz. Chopin’in 10. Prelüd’ü 25-30 saniye sürer mesela. / Armonik ve teorik bazı kurallara dikkat edin. ( Sub-dominant ve dominant akorlar arası ilişkiler ) )
5-) Her Şeyin Temeli: Okumak!
Piyano çalmak demek sadece doğru tuşlara basmak değildir. Nota kağıdını iyi okumak, besteciyi iyi anlamak, dönemi iyi bilmek, parmak pozisyonlarını tanımak vb. birçok şeyi de beraberinde içerir. Bu yüzden bir piyano öğrencisinin yapması gereken tek şey pratik değildir. Okumak ve incelemek de pekala önemlidir. Müzik eserlerini okumak, bestecilerin hayatlarını anlamak, eserleri yazarkenki ruh durumlarını bilmek ve anlamaya çalışmak, piyanist ile ( müzisyen be hatta sanatçı ile ) eser arasındaki bağı güçlendirir. Piyano çalmak bazen Debussy’nin dediği gibidir: ‘ Müzik, notalar arasındaki sessizliktir. ‘ Cidden de öyledir. Bazen sadece susup hissetmek en önemlisidir. Bu yüzden alın, araştırın, okuyun, daha çok merak edin, besteciyi ve nota kağıdını anlayın!
Size bazı kitap tavsiyeleri:
1-) Aydın Büke Kitapları: ( Chopin – Mozart – Clara – Beethoven – Bach )
2-) Fırat Kutluk – Beethoven
3-) Harold Schonberg – Büyük Besteciler
4-) Dominique Xardel – İdil Biret
5-) Jane Glover – Mozart’ın Kadınları
Bonus: Bu öneriler tabi ki kısa ve kişisel deneyimlerden oluşuyor. Sizin için çok daha kapsamlı ve güvenilir bir kaynak önerebilirim. Büyük besteci Robert Schumann’ın Genç Müzisyenlere 68 Tavisye adlı listesini inceleyin. Romantik dönemin gelmiş gelmiş en büyük bestecilerinden birisinin kaleminden tavsiyeler okumak çok kıymetlidir. Size en önemli bulduğum 10 tanesini yazıyorum fakat tüm listeye çok kolay şekilde internetten ulaşabilirsiniz.
- Her zaman iyi akort edilmiş enstürman üzerinde çalışın.
- Yanınızda her zaman bir uzman dinliyormuş gibi çalınız.
- Herkes 1. Keman çalmak isteseydi hiçbir orkestra kurulamazdı. Her müzisyen kendi yerini bilmelidir.
- Arkadaşlarınız arasında sizden daha çok bilenleri arayınız.
- Ahlak kuralları sanat yasalarının birebir aynısıdır.
- İstek olmazsa, sanatta doğruluğa erişilemez.
- Kimse bildiğinden fazlasını yapamaz. Kimse yaptığından fazlasını da bilemez.
- Özellikle Bach’ın füglerini dikkate alınız. Onun 48 Prelüd ve Füg’ünde günlük ekmeğiniz olsun. Sadece bu eserleri çalışarak bile iyi müzisyen olunur!
- Ağırlaşmak ve acele etmek en büyük 2 hatadır.
- İyi sayınız. Nice virtüözlerin icrası, sarhoş bir adamın yürüyüşüne benzer. Onlardan olmayınız. Özenmeyiniz.