Öncelikle bütün sanatseverleri, müzisyen dostlarımı, ağabey ve ablalarımı can-ı gönülden selamlıyorum. Bu, benim yazmış olduğum ilk yazıdır ve bu yazdığım yazıda herhangi bir enstrüman çalışmanın -mesela piyano, keman ya da herhangi bir yaylı, üflemeli yahut vurmalı enstrüman olabilir- dikkat etmeniz gereken 10 tane altın kuralına değinmek istiyorum. Umuyorum ki bu yazımı beğenirsiniz.
1) Seviyenize göre en uygun eseri seçmek.
Enstrüman çalışırken yahut çalarken seviyeye uygun eser seçmek, çok büyük bir önem taşır. Eser seçerken kendinize uygun seviyeyi belirlemek, belirlediğiniz seviyeye göre eser belirlemek gerekmektedir. Şayet herhangi bir enstrümana yeni başlangıç yaptıysanız ya da yapacaksanız nota ve sus (birlik, ikilik, dörtlük, sekizlik notalar, suslar vb.), gam (majör, minör, pentatonik gam ya da kilise modları vb.), arpej, akor ve çevrimlerini öğrenmek, nüansları ve işaretleri öğrenmek, işinizi daha da kolaylaştıracaktır. Daha sonrasında enstrümanınıza göre teknik çalışmalar planlamanız gerekecektir. Örneğin; piyanoya yeni başlayacaksanız Ferdinand Beyer’in Op.101 Piyano Metodu ile başlamanız, sizin piyanoda ilerlemenizi sağlayacaktır. Daha sonra da Carl Czerny’in Op. 599 Başlangıç Seviye Etütleri ile devam edilebilir ve buna ek olarak Charles-Luis Hanon’un 60 Alıştırmada Virtüöz Piyanist egzersizlerini uygulayabilirsiniz. Kemancılar için de Shinichi Suzuki’nin “Keman Okulu” kitabı, kemancıların işini görecektir. Daha bir çok örnek verilebilir. Zaman ve seviye de ilerledikçe zor eserler ve etütler de çalışılabilir.
2) Planlama yapmak ve bu planlamalara uymak.
Enstrüman çalışırken planlama ve çalışma saatleri yapmak, müzisyenler için çok önemlidir. Herhangi bir enstrüman çalışmaya başlamadan önce kendinize çalışma saatleri ve aralıkları belirleyin. Saat belirlerken de en az 3 saat ayırmaya özen gösterin. Mesela günde en az 3 saat ya da daha fazla enstrüman çalışmak, müzisyene çok iyi gelecektir. Enstrüman çalışırken de en az 10 dakikalık ve en çok 15 dakikalık mini molalar yapılması gerekir ki eliniz, beyniniz, kulaklarınız ve gözleriniz dinlensin. Mola yapılmazsa vücudunuz, doğal olarak hem fiziken hem de psikolojik olarak yorulur.
3) Akıllı bir biçimde repertuvar hazırlamak.
Herhangi bir enstrüman çalışırken sadece gam, arpej çalışmak yetmez. Bununla birlikte ilk altın kuralda da belirttiğim gibi seviyenize uygun eserler seçmelisiniz. Yani sizin seviyenize uygun bir etüt, polifonik eser, sonat ya da sonatin, romantik veya çağdaş eser seçmelisiniz.
Örneğin piyanoda ilk seviyedeyseniz seçeceğiniz eserler:
- Carl Czerny Op.599 etüt
- Johann Sebastian Bach herhangi bir iki ya da üç sesli envansiyon
- Bir klasik dönem sonatin
- İsteğe bağlı seviyenize uygun romantik ya da çağdaş dönem eseri.
Diyelim ki piyanoda ileri bir seviyedesiniz. O hâlde seçeceğiniz eserler:
- Frederic François Chopin, Claude Debussy, Franz Liszt ya da György Ligeti’den bir etüt
- Johann Sebastian Bach’dan herhangi bir prelüd ve füg (en az 3 sesli, en çok 5 sesli), Fransız ya da İngiliz süitleri, partitalar
- Klasik Dönem’den ya da Romantik Dönem’den bir büyük sonat
- Bir tane ileri seviye Romantik Dönem eseri: F. Chopin’den Scherzolar, Balladelar; F. Liszt’den Legendeler, Mephisto Vals; R. Schumann’dan Abegg Varyasyonları, Senfonik Etüdler vs.
- Yanında bir de Çağdaş Dönem eseri: C. Debussy’den Images, Prelüdler; S. Prokofiev, D. Şostakoviç, I. Stravinski, M. Mussorgsky veya herhangi bir Çağdaş Dönem bestecilerinin eserlerinden herhangi biri
Bu seçenekler; enstrümandan enstrümana göre ve seviyeden seviyeye göre değişebiliyor. Mesela bir kemancı: bir etüt, bir barok eser, bir sonat, bir romantik ya da çağdaş eser seçebilir. Buna ek olarak da her müzisyen konçertolar seçebilir.
4) Ölçü ölçü çalışmak ve çalışırken teknikler kullanmak.
Enstrümanda eser çalışırken bazı çalışma tekniklerini kullanmak olmazsa olmazlardandır. Bunlardan birkaçı: ritmik çalışmalar, ayrı ellerle çalışmak, akor çalışmaları. Bu teknikler de enstrümandan enstrümana göre değişiklik gösterebiliyor. Misal herhangi bir yaylı çalgı çalışan biri, arşe teknikleri kullanabilir. Üflemeli çalgı çalışan birisiyse üfleme tekniklerine özen gösterebilir.
5) Hiçbir zaman eseri çalıp geçmeyin, eseri geliştirin ve pekiştirin.
Eseri geliştirmek, terbiye etmek ve pekiştirmek sabır isteyen bir iştir. Bunu yaparken de pedallara, nüanslara ve aksanlara dikkat etmek gerekir. Bunlara dikkat etmeyip de çalışılan eseri çalıp geçmek, sadece zaman kaybıdır ayrıca çalışılan eser bozulabilir. Bunun önüne geçmek için de çalıştığınız eserle ilgili kurallara dikkat etmeniz, sizin için iyi olacaktır.
6) Beslenme.
Sağlıklı beslenmek sadece müzisyenler için değil, herkes için önemlidir. Şayet beslenmeye dikkat edilmezse hastalıklar ortaya çıkabilir. Mesela enstrüman çalışmaya başlamadan önce iyi beslenmek, müzisyenler için önem taşır. Midede ne az yiyecek olmalı ne de çok. Çok yiyecek yenilirse mayışmalar meydana gelir. Az yiyecek yenilirse büyük sorunlar teşkil edebilir. Mesela dikkat dağınıklığı.
7) Kendinize sorular sorun.
Enstrüman çalışan müzisyenlerin yapması gereken şeydir, kendilerine sorular sormak. Enstrüman çalışırken: “Ben, ne yapmalıyım? Ben, neden şu ölçüde takılıyorum?” gibi sorular sorulması gerekir. Sorular sorulduktan sonra da çözüm yolları da aranmalıdır. Bu, çok önemli bir kuraldır.
8) Kafayı önemsiz şeylerden arındırmak.
Bir enstrüman çalışırken veya çalışmadan önce kafayı önemsiz şeylerden arındırmak, şarttır çünkü enstrüman çalışırken farklı konular düşünmek, dikkatin dağılmasına ve hata yapmaya yol açabilir. Bu durum, müzisyenlerin işini çok zorlaştırabilir ya da imkansızlaştırabilir. Mesela bir eser çalışırken futbol maçının skorlarını düşünmek, sizin dikkatinizin dağılmasına sebebiyet verebilir fakat enstrüman çalışmadan önce kitaplar okunabilir ki bu çok faydalıdır. Yahut zihin boşaltmak için meditasyon da yapılabilir.
9) Kendimize güvenmek ve kendimizden emin olmak.
En ama en önem taşıyan altın kurallardan bir tanesi: kendimize güvenmektir. Kendimize güvenmek, enstrümanda bir eseri iyi çalabilme olasılığını %3 veya daha fazla arttırır. Bunun için de içimizden kendi kendimize 3 kere; “Ben yapabilirim! Başarabilirim!” diyebiliriz.
10) Mini provalar yapmak.
Son altın kuralımız da mini provalar yapmak. Prova yaptıkça eseri ezberleme olasılığı da artar. Mesela herhangi bir konservatuvarda lisans, yüksek lisans, sanatta yeterlilik giriş sınavınız varsa ya da bir mekanda konser yahut resital vereceksiniz bu etkinlikten önce prova yapmak, bütün müzisyenler için iyi olacaktır. Eğer prova yapılmazsa sınavda veya konserde tökezleme, hata yapma olasılığı da artıyor. Prova yaparken kendimizi fazla yormamamız gereklidir.
Bu altın kurallara uyarsanız, enstrümanınıza ve eserinize hakimiyetiniz artacaktır fakat bu aynı zamanda sabır ve incelik de ister. Siz, siz olun ve bu altın kurallara uymaktan vazgeçmeyin. Böylelikle enstrümanınızda güzel yerlere gelebilirsiniz, kucak dolusu alkışlar alabilirsiniz. Bir sonraki yazımda yeniden görüşmek temennisi ile hoşça kalın, takipte kalın ve sağlıcakla kalın.
Pianist 🎹 & Author ✍🏻
İzmir / TR 🇹🇷