Öncelikle – müzisyenlik mesleğinizi aşkla, layıkıyla ifa eden – siz değerli müzisyen dostlarıma, ağabeylerime ve ablalarıma; saygıdeğer hocalarıma, ayrıca sevgili sanatseverlere yeniden selamlar olsun. Bu yazmış olduğum yazımda müzik üzerine akademik kariyer yapmanın – araştırma görevliliği, öğretim görevliliği, öğretim üyeliği, okutmanlık ya da uzmanlık fark etmeksizin – artılarını, eksilerini değinmek istiyor; akabinde müzik üzerine akademik kariyer yapmak isteyen akademisyen adaylarına da birkaç tane naçizane önerilerde bulunmak istiyorum. Ayrıca şunu da eklemek gerekiyor ki; müzik üzerine – işini severek ve layıkıyla – akademik kariyer yapanlar var ama aynı zamanda da müzik üzerine akademik sahtekârlık yapanlar da var. Akademik sahtekârlık demek, hak gasbı ve haksız kazanç demektir. Çok nadiren de olsa çoğu konservatuvarlarda (isim vermek istemiyorum.) akademik sahtekârlık yapan akademisyenler de var. Bu sahtekârlığın önüne geçilebilir ki bu, büyük suç teşkil etmekte olup 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ve 2547 Sayılı Yükseköğretim Kurumları Kanunu’nun ilgili maddelere göre ağır yaptırımlar mevcut. Her neyse; daha fazla dallandırıp budaklandırmadan yazıma geçelim.
Artıları ve Eksileri
Bildiğiniz üzere; bu ülkeden olsun ya da başka bir ülkeden olsun çoğu konservatuvar öğrencileri, ya konservatuvarlardan herhangi birinde tezli yüksek lisans yapıp akademisyenliğe atılıyor ve daha sonrasında da sanatta yeterlilik de yapıyor ya da tezsiz yüksek lisans yapıp müzik öğretmenliğine yahut eğitmenliğe atılıyor. Tabii bu, tercih meselesidir. Öncesinde; ülke ve şehir seçmek gereklidir ve seçilen ülkelerde konservatuvar ya da müzik okulu seçilmelidir ama her şeyden önce hangi hocayla çalışacağınız önemlidir. Bir de hocanın kabul edip etmemesi de önemlidir. Bunun yanında tezli ya da tezsiz yüksek lisans yapmak arasında seçim yapmaktır. Her şeyden önce de tez ya da bitirme projesi konusunda seçilmelidir. Tezli yüksek lisans yapanlar, tezsiz – bitirme projeli – yüksek lisans yapanlara göre daha şanslıdır. Tezsiz yüksek lisans yapmak, sanatta yeterliliğe ve akademisyenliğe çok büyük bir engeldir ki tezsiz yüksek lisans yapmak, çoğu müzik üzerne akademik kariyer yapmak isteyenlere göre zaman kaybıdır yani abesle iştigal etmektir. Herhangi bir ilkokul, ortaokul ya da lisede müzik öğretmeni veya bir sanat merkezinde müzik eğitmeni olmak isteyenlere göre de tezsiz yüksek lisans yapmak, mantıklı bir seçenektir. Tezli yüksek lisans yapmak ile tezsiz yüksek lisans yapmak arasında farklar vardır. Misâl; tezli yüksek lisans yapmak; her ne kadar zor olsa da çok tercih edilen bir seçenektir. Bunda tez yazmak ve tezi savunmak, tek amaçtır. Tez yazmak da bir hayli zordur çünkü; bir sürü kitap, makale ve kaynaklar okumak gerekmektedir. Kaynaklar derken APA (American Psychological Association) kaynakları, MLA (Modern Language Association) kaynakları bunlara örnektir. Tezsiz yüksek lisans yapmak da tez yazarak yüksek lisans yapmanın aksine bitirme projesi yaparak ve yine bahsettiğim APA, MLA kaynaklara ve makalelere göz atılarak ve bunlar kullanılarak yapılan bir yüksek lisans çeşididir. Bundan önce de ders aşaması ya da sanatsal hazırlık ve sonrasında da ders aşamasından geçmek gereklidir. Ders aşaması esnasında hem tezli hem de tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin enstrüman, oda müziği gibi birkaç tane müzik alan dersleri de alması gereklidir. Tez yazımı ya da bitirme projesinin bitmesinden sonraki sıra, tez ya da bitirme projesi savunması… savunmadan başarılı olabilmek, müzikal ve akademik özgeçmiş için çok önem kılar. Mezuniyetten sonra tezli yüksek lisans; müzik kariyerinin yanı sıra akademisyenliğe ve sanatra yeterliğe doğru ilerlerken tezsiz yüksek lisans yapanlar, sadece müzik öğretmeni veya eğitmen olabiliyor. Tabii; yine de dediğim gibi, tercih meselesi. Müzik üzerine akademik kariyer yapmanın diğer avantajları olarak da tıpkı müzik öğretmenliğinde olduğu gibi ders verebiliyorsunuz; sempozyum, seminerlere aktif katılım sağlayabiliyorsunuz. Yine müzikal kariyerinizde olduğu gibi; konserler vermeye ya da masterclasslara yahut yarışmalara katılım sağlayabilirsiniz. Bunlar, ileriki vakitlerde sizin CV’nize işleyecektir fakat tezli yüksek lisans yapmak ve akademisyen olmak için de Lisans Genel Not Ortalamasının, ALES puanınızın – müzik alanında yüksek lisans yapacaklar için ALES koşulu yoktur ancak, müzik öğretmenliği yüksek lisans için ve müzik alanında yüksek lisans yapmanın akabinde akademisyen olabilmek için şarttır. – ya da GMAT, GRE gibi sınavlardan muadil puanınızın ve Yabancı Dil – YDS, YÖKDİL, TOEFL, IELTS, TOEIC ya da SAT gibi sınavlar – puanınızın yüksek olması şarttır ama bazı konservatuvarlar, yabancı dil puanı da isteyebilir ya da istemeyebilir. Yabancı dil puanı isteyen konservatuvarları deneyenler, bu konuda çok şanslı olabilir, bu durumda. Diğer eksilerden de şu örneği de verebiliriz; çoğu devlet konservatuvarlarda sadece lisans giriş, yüksek lisans yahut sanatta yeterlilik sınavı giriş sınavında değil herhangi bir konservatuvarın akademisyenlik iş ilanında da torpil dönmekte ki bu durum, alın teriyle ve namusuyla emek veren müzisyenlerin hakkı da doğal olarak gasbediliyor. Çoğu devlet konservatuvarlarında, gerek öğrenciler arası gerek hocalar arası kıskançlık, rekabet, fişleme olayları da olabiliyor. Yine de bu tür olaylara karşı teyyakkuzda olmak gereklidir.
Müzik Alanında Akademik Kariyer Yapacak Olanlara Tavsiyelerim
Müzik alanında akademik kariyer yapmak isteyenlere birkaç tane naçizane tavsiyelerim olacaktır. Kendi enstrümanınızın üzerine Yüksek Lisans ve/veya Sanatta Yeterlilik yapmak istediğiniz konservatuvarı ya da müzik okulunu inceden bir araştırın ama ondan önce ülke ve şehir de seçmeniz gerekmektedir. Şayet Türkiye’de müzik üzerine akademik kariyer yapacaksanız okul ve şehir, önemli değil; tezi çalışacağınız hoca önemlidir. Ülke dışında müzik üzerine akademik kariyer yapacaksanız okul, ülke ve şehir de önemlidir, çalışma yapacağınız hoca da önemlidir. Ülke dışında yine müzik üzerine akademik kariyer yapacaksanız, yurt dışında deneyeceğiniz okulun bulunduğu ülkelerin şartlarını da gözde geçirmelisiniz. Meselâ; uzun dönem vize ve/veya ikamet izni şartları, finansal durumlar vs. bunlara örnektir. Daha sonrasında müzik üzerine yüksek lisans ya da sanatta yeterlilik esnasında ders aşmasından başarılı olabilmek için kaydadeğer çabalar vermeniz gerekmektedir. Nihayetinde de tez aşamasına geldiniz diyelim, tez yazarken mutlaka danışmanınızdan yardım alın ve bunjnla birlikte müzik ile ilgili makaleleri, kaynakları (az önce de bahsettiğim APA, MLA kaynakları vs.) ele alın ve o kaynaklara atıfta bulunun ama asla ve kat’a tez yazarken ya da bitirme projesi yaparken intihal yapmayın ki intihal yapmak, çok büyük bir suçtur ve aynı zamanda da YÖK Disiplin Kurulu Yönetmeliğine göre bu suçun cezası, Yükseköğretim kurumundan 1 yarıyıl için uzaklaştırılma cezası gereken suçtur. Ayrıca, intihal yapmak (yani diğer adıyla plagiarism veya TDK’ye göre aşırma) fikir hırsızlığına girer ve 5237 sayılı TCK’nin ilgili maddelerine göre suç teşkil etmektedir ve cezası 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ve/veya adli para cezasıdır. Her neyse; bu zamanlarda da Google, Bing gibi arama motorlarında akademik tez danışmanlığı (!) adı altında tez borsaları da ortaya çıktı. Diyelim ki ABCXYZ tez danışmanlığı’na (!) para karşılığında tez yazdırdınız (ki bunu düşünmek bile istemezsiniz), orayla yaptığınız telefon konuşmaları ya da WhatsApp yazışmaları kayıt altına alınmaktadır, daha sonra orayla yaptığınız para trafiği de kayıt altına alınmaktadır. Sonrasında onların hazırladığı tezi yahut bitirme projesini (!) savunmakla da zorluk yaşayabilirsiniz. Tezin onaylanması ve mezuniyet durumunda bu tez danışmanlığı (!) sizden ekstra para da isteyebilir. Para karşılığı tez yazdırmak, eşittir hak gasbı ve fikir hırsızlığıdır… Tezinizin para karşılığı yazdırıldığı anlaşıldığında teziniz, otomatik olarak reddedilmekte ve akabinde hakkınızda suç duyurusunda da bulunabilmektedir. Tezinizin onaylanması durumunda da bu durum, bir müddet sonra da ortaya çıkmaktadır. Para karşılığı tez yazdırmak; 5237 sayılı TCK’nin ilgili maddelerine göre nitelikli dolandırıcılık ve suça ortak olma suçuna girmektedir ve cezası çok ağırdır ve cezası 15 yıl hapis cezası ve adli para cezasıdır; eğer akademik personelliğe atandıktan sonra para karşılığı tez yazdırdığınız ortaya çıkarsa, görevden el çektirilmeye ve aldığınız maaşın da yasal faizi ile birlikte istenmesine kadar da yolu vardır. Siz siz olun, tez danışmanlığı adı altındaki dolandırıcılığın oyununa gelmeyin. Tezinizi veya bitirme projenizi hazırlarken tez danışmanınızdan yani hocanızdan yardım alın ya da kendiniz hazırlayın. Böylelikle güzel sonuçlar elde etmiş olursunuz.
Son olarak da müzik üzerine akademik kariyer yapacak olanlara ve akademik yapanlara başarılar diliyorum. Bir sonraki yazımda görüşmek dileğiyle, hoşça kalın ve sağlıcakla kalın. Sevgilerimle…
Pianist 🎹 & Author ✍🏻
İzmir / TR 🇹🇷