GİRİŞ:
Yeniden can-ı gönülden selamlar; değerli müzisyen dostlarım, ağabey ve ablalarım, saygıdeğer hocalarım ve sevgili sanatseverler. Bu yazdığım yazıda piyano çalışırken uygulanması kesinlikle tavsiye edilen 5 tane piyano çalışma tekniklerini ele alacağım. Piyano çalışma teknikleri; parmaklarımızın güçlenmesine, hızlı eser çalışırken hız kazanmasına ve nihayetinde çalışılan eseri sular seller gibi sıfır hata olarak çalmamızı sağlar. Ben, bir piyanist olarak herhangi bir eser çalışmadan önce majör, minör yahut kromatik gam; majör, minör, dominant 7’li, eksik 7’li arpej; oktav çalışmaları, sonorite çalışmaları ve ölçü sonunda duraklama çalışmalarını itinayla uygularım ve piyanist dostlarıma, ağabey ve ablalarıma tavsiye ediyorum. Lâkin; yine de sizlerin takdirine bıraktım. Hazırsanız, yazıma geçelim.
GAM VE ARPEJ ÇALIŞMALARI
Bildiğiniz üzere; piyano çalışmaya başlamadan önce gam ve arpej çalışmaları yapmak, uygulanması gereken önemli çalışmalardan bir tanesidir. Bu çalışmayı yapmadan önce majör, minör, kromatik gamları bilmek çok önemlidir. Mesela; herhangi bir gam çalışıldığında parmaklar arası geçiş yaparken – mesela 4-1; 3-1; 2-1 parmak geçişleri gibi – bileklerimizi asla bükmemek gerekir. Bir parmaktan diğer parmağa geçerken bilek sabit tutulmalıdır; bilek sağa ya da sola bükülürse sakatlıklar, kramplar ve istemsiz kasılmalar meydana gelebilir. Arpej çalışmalarında da bu kural geçerlidir. Ayrıca arpej çalışırken; majör, minör, dominant 7’li, eksik 7’li arpej çalışmaları tavsiye edilir. Gam ve Arpej çalışma esnasında ritmik çalışmalar da yapılabilir. Örneğin; bir noktalı, bir çizgili ritim çalışması ya da tam tersi olan yani bir çizgili, bir noktalı ritim çalışması yapılabilir. Şunu eklemek de isterim; bir noktalı, bir çizgili derken Bursa ritim kalıbını; tam tersi olan ritim çalışması derken de Hatay ritim kalıbını kastettim. Bunun yanında iki yavaş, iki hızlı ritmik çalışması ve tam tersi olan iki hızlı, iki yavaş ritmik çalışması da yapılabilir.
SONORİTE ÇALIŞMALARI
Sonorite demek, bir sesin kısarken diğer sesi duyurmak demektir. Bu çalışmada duyurulacak seslerin tazelik kazanması amaçlanmaktadır. Bu çalışma yapılmadan önce duyurmak istenilen ses ve eşlik edilmesi istenen ses seçilmesi gerekmektedir. Bu çalışma yapılırken mesela; sağ eldeki 3, 4 ve 5’inci parmaklar, sesi duyurabilir ve 1 ve 2’nci parmaklar da eşlik edebilir. Veya tam tersi de olabilir yani 1, 2 ve 3’üncü parmaklar, sesi duyurabilir ve 4 ve 5’inci parmaklar, eşlik yapabilir. Sol el de sağ elin tam tersini yapabilir. Sonorite çalışmaları yaparken parmakları kasmamak gereklidir. Sesleri kısayım veya duyurayım derken de sesleri ezmeyin ya da çekiçlemeyin. Dilerseniz; sonorite çalışması yaparken de bahsettiğim ritmik çalışmaları da uygulayabilirsiniz.
OKTAV ÇALIŞMALARI
Oktav çalışmaları da en çok tavsiye ettiğim çalışmalardan bir tanesidir. Bu çalışmada amaç, oktav çalarken parmak ve bilekleri güçlendirmektir. Oktav çalışırken 3 – 4 – 5 geçişlerini de güçlendirmek de çok büyük önem kılar. Örneğin; oktav çalışırken beyaz tuşlarda mutlaka üst ses 5’inci parmak ile çalınmalıdır. Siyah tuşlarda da üst ses, 3’üncü, 4’üncü ya da 5’inci parmakla çalınabilir. Arzu edilirse beyaz tuşlarda üst ses, 4’üncü parmak ile de çalınabilir. Oktav çalışma sırasında yine bahsi geçen ritmik çalışmalar yapılabilir ve arzuya göre çarpma notalı oktav çalışmaları da yapılabilir. Böylece; bilekler de güçlenmiş olur. Çarpma notalı oktav çalışırken tıpkı kapı tıklatır gibi sadece bilekler ve parmaklar oynatılmalıdır. Kol, mutlaka sabit tutulmalıdır.
TRİLLER VE TREMOLOLAR
Sıradaki tavsiye edilen çalışma teknikleri de trill ve tremolo çalışmaları. Trill ve tremolo, ayrı bir kavramdır. Trill, bir süsleme çeşididir. Tremolo ise 32’lik, 64’lük ya da 128’lik notalarla yapılan bir nevi süslemedir. Trill çalışılırken parmaklar, mutlaka bükülmemelidir ve kubbe gibi olmalıdır – sanki el ile portakal tutyormuş gibi – ve trill yaparken 1-2, 1-3, 2-3, 3-4, 4-5 no’lu parmak çalışmaları itinayla uygulanmalıdır. Trill yaparken de parmaklar, fazla bastırılmamalıdır. Yani anlatmak istediğim; hız > güç kavramından ibaret. Eğer parmak bastırılmazsa, parmaklar trill yaparken hız kazanır. Bu kural, tremolo çalışırken de geçerlidir. Tremolo çalışırken parmak numara belirlemeniz önem taşır. Böylelikle tremolo ve trill yaparken hız kazanmanızın önünü açar.
ÖLÇÜLER ARASI DURMA TEKNİĞİ
Ve geldik en sevdiğim tekniğe; ölçüler arası durma tekniği. Bu tekniğe ben, “Don-Ateş” ismini verdim. Bu ismin hikayesine de değinmek isterim; bir gün ben, konservatuvarda piyano dersindeydim ve derste Frederic Chopin’in La Bemol majör etüdünü (Op.25 No.1; nam-ı diğer; Aeolian Harp) çalışıyordum. Sonra hocam, bana bir teknik öğretti. Bu teknik, bir ölçü çaldıktan sonra son seste durduktan sonra bir sonraki ölçüyü düşünmeyi ve o ölçüyü çalışmamı amaçlıyordu. Sonrasında ben, o tekniği sevdim ve bu tekniğe “Don-Ateş” ismini bahşettim. Bu teknikte amaç; çalışılan eserde herhangi bir ölçü çaldıktan ve ölçünün son vuruşunu çaldıktan sonra bir sonraki ölçüyü düşünmeyi planlıyor. Bu teknik; bir sonraki ölçüyü hızlı bir şekilde düşünmeyi planlamakta. Bu tekniği; bütün piyanist dostlarıma, ağabey ve ablalarıma mutlaka öneririm. Bu teknik, eser çalışırken uygulanırsa eğer; eserdeki bütün ölçüleri yani çalışılan esere dair her şeyi ezberlemeyi sağlar ve böylelikle eser, pürüzsüz hale gelir.
KAPANIŞ
Piyanoda çalışma teknikleri uygulamak, piyanistler için çok önemlidir. Buna istinaden; gam – arpej, oktav, sonorite, trill-tremolo ve “Don-Ateş” isimli ölçüler araso durma tekniği çalışmalarını tavsiye ederim. Yine de sizin takdirnize bıraktım çünkü; size özgü piyano çalışma teknikleri de var sonuçta. Bu yazımın sonuna gelmiş bulunmaktayız. Bir sonraki yazımda yeniden görüşmek dileğiyle hoşça kalın, takipte kalın ve sağlıcakla kalın.
Pianist 🎹 & Author ✍🏻
İzmir / TR 🇹🇷